ภาวะโลหิตจาง คืออะไร

เรื่อง : น.สพ.วรศิษฏ์ ประเสริฐสม สัตวแพทย์โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด

                  อาการที่บ่งชี้ว่าสัตว์เลี้ยงมีภาวะโลหิตจาง คือ สีเหงือกจะเปลี่ยนจากสีชมพูเป็นซีดลง (หรือเป็นสีเหลือง ดีซ่าน) , ซึม , อ่อนเพลีย , เบื่ออาหาร , หายใจเร็ว , หัวใจเต้นเร็ว , ความดันเลือดต่ำลง , อุณหภูมิร่างกายลดลง , นอนเป็นส่วนใหญ่ ไม่มีแรงลุกเดิน

        ภาวะโลหิตจาง คือคำที่ใช้เรียกภาวะที่ร่างกายมีปริมาณเม็ดเลือดแดง และฮีโมโกลบินน้อยกว่าปกติ

        โดยภาวะโลหิตจางไม่ใช่โรค แต่เป็นผลที่เกิดตามมาจากโรคบางโรค หรือจากสาเหตุอื่นๆที่ทำให้มีปริมาณเม็ดเลือดแดงลดลง         ซึ่งฮีโมโกลบินทำหน้าที่ในการขนส่งออกซิเจนไปยังเซลล์และเนื้อเยื่อต่างๆของร่างกาย (ฮีโมโกลบินจะอยู่ในเม็ดเลือดแดง) ดังนั้นสัตว์ที่มีภาวะโลหิตจางจะทำให้ร่างกายเกิดการขาดออกซิเจนตามมา

 

        อาการที่บ่งชี้ว่าสัตว์เลี้ยงมีภาวะโลหิตจาง คือ สีเหงือกจะเปลี่ยนจากสีชมพูเป็นซีดลง ( หรือเป็นสีเหลือง ดีซ่าน ) , ซึม , อ่อนเพลีย , เบื่ออาหาร , หายใจเร็ว , หัวใจเต้นเร็ว , ความดันเลือดต่ำลง , อุณหภูมิร่างกายลดลง , นอนเป็นส่วนใหญ่ ไม่มีแรงลุกเดิน

          หากพบว่ามีค่าเม็ดเลือดแดง (PCV หรือ HCT) และฮีโมโกลบินต่ำจะบ่งชี้ภาวะโลหิตจางครับ (ค่าเม็ดเลือดแดงปกติของสุนัข = 35-57 %    , แมว = 30-45 %)

          ซึ่งในขณะที่ทำการช่วยชีวิตในภาวะที่เลือดจางที่เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตแล้ว เนื่องจากภาวะโลหิตจางเป็นผลตามมาจากสาเหตุบางประการ ดังนั้นเมื่อมีการตรวจพบภาวะโลหิตจางทุกครั้งต้องมีการหาสาเหตุด้วยเสมอเพื่อที่จะได้วางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม

         ภาวะเลือดจางเกิดจากสาเหตุใด????

         คุณหมอมาร์ช-น.สพ.วรศิษฏ์ สัตวแพทย์โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด อธิบายว่าภาวะโลหิตจางสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยแบ่งตามกลไกการเกิดได้เป็น 3 สาเหตุใหญ่ๆ  ได้แก่

1. สาเหตุจากเม็ดเลือดแดงแตก (Hemolytic anemia) โดยยังแบ่งเป็น เม็ดเลือดแดงแตกในเส้นเลือด (Intravascular) , เม็ดเลือดแดงแตกนอกเส้นเลือด (Extravascular) , เม็ดเลือดแดงที่แตกเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน (immune mediated) , เม็ดเลือดแดงที่แตกไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน (non immune mediated)
2. สาเหตุจากการสูญเสียเลือด (Blood loss , hemorrhage) โดยแบ่งเป็นสูญเสียเลือดออกนอกร่างกาย (เช่น จากแผล, ปัสสาวะเป็นเลือด, อุจจาระเป็นเลือด, เลือดกำเดาไหล เป็นต้น), สูญเสียเลือดออกมา แต่อยู่ในร่างกาย (เช่น เลือดออกมาอยู่ในช่องอก, ช่องท้อง เป็นต้น ) , สูญเสียเลือดเฉียบพลัน (Acute), สูญเสียเลือดมาเรื้อรัง (chronic), สูญเสียเลือดจากกระบวนการหยุดเลือดผิดปกติ ( hemostasis disorder)
3. สาเหตุจากการสร้างเม็ดเลือดแดงน้อย (reduce hematopoiesis) ซึ่งแบ่งเป็นสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับไขกระดูก, หรือสาเหตุที่ไม่เกี่ยวข้องกับไขกระดูก

 

        นอกจากนี้ถ้าแบ่งภาวะโลหิตจางจากการตอบสนองการสร้างจากไขกระดูก   แบ่งได้เป็น

1. Regenerative anemia (มีการตอบสนองการสร้างเม็ดเลือดแดงจากไขกระดูก) ซึ่งมักเกิดจากเม็ดเลือดแดงแตก (Hemolysis) , สูญเสียเลือด (blood loss)
2. Non regenerative anemia (ไม่มีการตอบสนองการสร้างเม็ดเลือดแดงจากไขกระดูก) โดยแบ่งแยกสาเหตุเป็นจากการกดการทำงานที่ไขกระดูก, เลือดจางจากการอักเสบเรื้อรัง, เลือดจางจากภาวะไตวายเรื้อรัง, เลือดจางจากโรคทางเมตาบอรึซึม, หรือเป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติในไขกระดูกครับ

 

        จากที่กล่าวมาแล้วว่าภาวะโลหิตจางเป็นผลตามมาจากสาเหตุบางประการ ดังนั้นเมื่อมีการตรวจพบภาวะโลหิตจางทุกครั้งต้องมีการหาสาเหตุด้วยเสมอเพื่อที่จะได้วางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม

 

ปรึกษาสอบถาม เรื่องการรักษาน้องหมา-น้องแมว และธนาคารเลือดได้ที่

สาขา โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด สำนักงานใหญ่ จังหวัดนนทบุรี  เปิดให้บริการตั้งแต่ 8.00-22.00 น.

💚 Line OA > @pk_animal

💙 FB > โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด

📞 Tel > 02 963 2118, หลัง 22.00 น.ติดต่อได้ที่ 086 355 7151

 

สาขา โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด ธนาคารเลือด ภาคตะวันออก  เปิดให้บริการตั้งแต่ 9.00-20.00 น.

📌ปรึกษาสอบถาม เรื่องการรักษาได้ที่

🟢Line OA > @pk_animal

💙FB > โรงพยาบาลสัตว์ปากเกร็ด ธนาคารเลือด ภาคตะวันออก

📞Tel > 098 229 6566, 065 649 6566